Cloisonné
Ik had er nog nooit van gehoord tot ik deze 2 prachtige mini vaasjes vond.
Cloisonné is een glazuurtechniek voor het aanbrengen van gekleurde vlakken van een motief op metaal of keramiek (aardewerk, steengoed en porselein).
De naam komt van het Franse woord cloison wat “tussenschot” of “tussenwand” betekent. Terwijl bij metaal voor de tussenschotten metalen draden of strips worden gebruikt zijn bij keramiek de begrenzingen tussen de verschillende kleurvlakken als kleiribbels uitgevoerd.
Emaille cloisonné zoals bij deze 2 vaasjes is een techniek van emailleren, waarbij men geplette draad in bepaalde motieven of figuren op een metalen ondergrond bevestigt. Dat kan doordat men eerst een laag email aanbrengt, daarna de draad daarop aanbrengt en het voorwerp in de oven verhit waarbij de draad gedeeltelijk in de laag email zakt.
De ruimten tussen de stukken draad worden met verschillende kleuren emailpoeder bedekt. De geplette draad voorkomt dat tijdens het verhitten van het email de kleuren in elkaar overlopen. Elke kleur is dus opgesloten in zijn eigen cel.
In China en Japan polijst men vervolgens het object net zo lang totdat er geen draad meer uitsteekt. In Nederland laten kunstenaars meestal de draad nog zichtbaar boven de emaillagen uitsteken. Deze vorm van kunst werd reeds toegepast in de 5e eeuw v.Chr. en werd veel toegepast in de Byzantijnse architectuur. Op dit moment is China het belangrijkste productieland.
Cloisonné-techniek bij keramiek zoals bij de tegel van Henk Potters die je ook in de webshop vindt; de kleiribbels kunnen op verschillende manieren op een werkstuk worden aangebracht. Bij 3-dimensionale objecten worden de kleiribbels meestal met een ballonspuit op het ongebakken werkstuk gespoten. Bij 2-dimensionale objecten zoals bijvoorbeeld tegels kan een mal van gips of een linoleumsnede van het motief worden gemaakt, die daarna in de natte klei wordt gedrukt. Na het drogen en de 1e bakgang, de zogenoemde biscuitbrand, worden de vlakken met glazuur ingekleurd. Dan wordt het werkstuk nogmaals bij een hogere temperatuur gebakken, de zogenoemde glazuurbrand. De ribbels verhinderen dat de verschillende kleuren glazuur in elkaar overlopen.
De cloisonné-techniek wordt vnl. bij het vervaardigen van tegels toegepast, omdat hier de herhaling van motieven eenvoudig is. In Nederland zijn vooral de cloisonné-tegels van de aardewerkfabriek De Porceleyne Fles en van de faience- en tegelfabriek Westraven bekend, die van 1907 tot 1977 in Delft, respectievelijk vanaf 1923 tot 1965 in Utrecht werden geproduceerd. Cloisonné-tegels worden ook wel lijnreliëf-tegels genoemd.
Vergelijkbare tegels werden al veel vroeger in Spanje gemaakt waar ze azulejos de cuenca y arista (tegels met bekken en rand) worden genoemd. De eerste productiecentra in Spanje in de 15e en 16e eeuw bevonden zich in de steden Sevilla, Toledo en Muel.
Vind het zo leuk om elke keer weer nieuwe dingen bij te leren….. hoop dat jij er ook wat van hebt opgestoken!
Mocht je nog vragen hebben mail me dan gerust! info@bij-ma-ria.nl
